Parallel met de explosieve ontwikkeling die de medische wetenschap en technologie evenals de basiswetenschappen van die discipline hebben gekend, zijn er zware morele problemen gerezen. De meest in het oog springende hebben te maken met het begin en het einde van het leven. Globaliserend gesteld: met eugenetica en euthanasie. Maar tussen begin en eindpunt doen er zich nieuwe situaties voor, o.a. doordat het eindpunt steeds verder van de start is komen te liggen, die even zovele morele implicaties in zich dragen. De traditionele confessionele moraal biedt niet langer adequate antwoorden voor de prangende problemen waarmee de hedendaagse westerse mens geconfronteerd wordt: in-vitrofertilisatie, donorinseminatie, prenatale diagnostiek, reproductief en/of therapeutisch klonen... De lijst is lang en groeit dagelijks aan.

Uitgaande van de personalistische antropologie uitgewerkt door de Leuvense moraaltheoloog prof.em. Louis Janssens, hebben een aantal moraaltheologen een medische ethiek ontworpen, die een evenwicht tracht te vinden tusen het zijn-in-de-wereld van de mens en zijn van-God-gegeven leven. M.a.w. het dogmatische karakter van de traditionele rooms katholieke moraal heeft plaats gemaakt voor een veel genuanceerder houding, waarbij een redelijke middenweg wordt gezocht tussen dogmatische uitgangspunten en anything goes. Impliciet en schroomvallig nemen de auteurs dan ook afstand van de opvattingen die paus Johannes Paulus II in deze materie huldigt.

De diverse bijdragen benaderen vanuit ethisch standpunt onderwerpen als: selectieve abortus (in verwachting van een gehandicapt kind), genetische screening, klonen, palliatieve zorg naast ook een meer alledaagse, maar voor de kwaliteit van het leven van de betrokkenen zo belangrijk onderwerp als de maaltijdzorg in een home voor bejaarden of RVT-dienst. Soms dwalen de auteurs, al of niet bewust, van hun terrein af en laden een medisch-technische kwestie al te snel, in een te vroeg stadium, met ethische aspecten op. De casus van een psychotische patiënt levert daarvan een mooi voorbeeld. Volgens de huidige stand van de wetenschap in een bepaalde medische specialiteit zal een medicus op basis van een duidelijk ziektebeeld en een consensus aangaande diagnose en therapie een behandeling voorstellen en/of instellen. De ethiek doet m.i. haar intrede pas wanneer de medicus overweegt of zijn behandeling in dit geval en meestal om niet-medische redenen wel gerechtvaardigd is. Ook de bijdrage van H. Nys over 'Het recht van de patiënt om toestemming te verlenen of te weigeren' is grotendeels een corpus alienum. Deze tekst is in enigszins gewijzigde vorm reeds verschenen in zijn boek De rechten van de patiënt (Li 2002, p. 144) en behandelt veeleer juridische dan wel morele aspecten van de relatie arts-patiënt. Belangwekkende hoofdstukken ook zijn de nummers 10 en 11, die respectievelijk handelen over het ontstaan van de wet op de euthanasie en de debatten daaromtrent in het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek én over de diverse nationale en internationale commissies voor medische ethiek. Een belangwekkende publicatie over een belangwekkend onderwerp. [Rik Bobine]

Dit boek behandelt een aantal centrale thema's uit de medische ethiek, zoals prenatale diagnostiek en selectieve abortus, genetische screening, klonen, rechten van patiënten, zorg voor dementerenden, stervensbegeleiding. De auteurs zijn Vlaams en de levensbeschouwelijke context is het rooms-katholieke geloof. Toch is dit niet een boek voor uitsluitend geestverwanten en landgenoten van de auteurs. De oriëntatie op Nederland en Nederlandse auteurs is op veel plaatsen aanwijsbaar, maar wat nog belangrijker is: de behandeling van de onderwerpen is kwalitatief zo goed dat ook voor Nederlanders van andere dan rooms-katholieke overtuiging kennisneming van dit boek lonend is. Misschien niet als eerste kennismaking met de medische ethiek, maar wel als serieuze bijdrage van godsdienstig geïnspireerde zijde. De vele verwijzingen naar Belgische wetten, praktijken en organisatievormen maken het boek minder geschikt voor het onderwijs, maar zijn geen bezwaar voor wie variatie in standpunten zoekt.