De tweede roman van de Welshe schrijver Cynan Jones (1975) was altijd een wat vreemde eend in zijn oeuvre, dat zich kenmerkt door de geserreerde stijl en het zorgvuldige gebruik van wit op de pagina. Op verzoek van zijn Engelse uitgever bewerkte Jones als beginnend schrijver zijn verhaal over een visser die op het strand een bootje aantreft met daarin een dode man en drie pakketjes wit poeder. De bijfiguren kregen een achtergrondverhaal, de drijfveren van de hoofdpersoon werden uitgediept. Maar bij de schrijver bleef 'iets knagen', schrijft hij in het nawoord van Alles wat ik vond op het strand: 'Dat het toch niet helemaal míjn boek was.' Uitgeverij Koppernik gaf Jones de kans om de oerversie in ere te herstellen. In vijf delen - akten, zou je bijna zeggen - lezen we hoe de stugge maar goedhartige visser Hold zich laat verleiden tot de verkoop van die ongetwijfeld waardevolle pakketjes aan ongure types. 'Dit gaat alleen mij aan. Dit zal alleen mij beïnvloeden, en als ik het goed doe zal het alles oplossen', spreekt hij zichzelf moed in. Geen onnodige ballast, zintuiglijke taal ('Hij hoorde rubber tegen rots. Een vreemd, uitgerekt geluid als van een krakende vloer') - zo kennen we Jones. Het is voor Engelstalige lezers te hopen dat ze deze versie ook nog eens onder ogen krijgen.

Uit het Engels vertaald door Manon Smits. Koppernik; 108 pagina's; € 19,50.

Met enige verbazing vist Hold de spinkrabben uit zijn netten. Hoewel de schaaldieren nog niet volgroeid zijn, is het veel te vroeg op het seizoen. Zou de zee dan toch opwarmen, denkt hij terwijl hij aan boord vis fileert. Tegelijk weet hij dat de zee geen regels kent: je weet nooit wat ze van plan is en je moet altijd op je hoede blijven, maar als je haar respecteert, kan ze gul zijn.

Hold heeft grotere zorgen dan het klimaat. Na het overlijden van zijn vriend Danny heeft hij beloofd om zich over Danny’s gezin te ontfermen – weduwe Cara die op het randje van de armoede balanceert en haar zoontje Jake die nu zonder vader verder moet. Danny droomde soms van ambergrijs, het kostbare walvisgoedje dat sporadisch aanspoelt en de vinder schatrijk maakt. Je weet het nooit, de zee is onvoorspelbaar.

Aan land verkoopt hij zijn vangst aan een hoteluitbater die zeer in zijn nopjes is met de grote kreeften die Hold uit zijn fuiken haalt. De spinkrabben gooit Hold kosteloos erbij. Of hij nog konijnen kan jagen, een tiental graag, daar betaalt de hoteluitbater een mooie prijs voor. Hold knikt. Ook al is het volle maan, tien moet wel lukken.

’s Nachts belandt Hold weer op het strand, met zijn weitas vol langoren. Hij wil zijn visnetten nog eens controleren. Een paar harders en alweer die spinkrabben, hopeloos verstrengeld in de mazen. En dan spitst hij de oren: ergens in de buurt schraapt rubber tegen de rotsen. Eerder voelde hij zich al bespied, maar dat weet hij aan de vermoeidheid. Nu weet hij het zeker: er is een mens in de buurt, en hij vloekt binnensmonds omdat hij zijn jachtgeweer bij zijn bestelwagen heeft achtergelaten.

De zee geeft soms vreemde vergiftigde geschenken. Een rubberboot, met daarin een hoopje mens, de huid koud, de nek geknakt. Een gsm, een lege jerrycan. Hold had al van de nachtelijke vluchtelingen gehoord, dappere zielen die hun kans wagen op de woeste baren. Maar die zitten meestal met veel meer op een bootje, samengepakt, verkleumd. Deze man is alleen, goed gekleed en zijn enige bagage is een aantal baksteenvormige pakketjes – het verslavende ambergrijs met een hallucinante straatwaarde.

De lezer weet wat Hold zal beslissen, welke oude belofte hij gestand wil doen, en je wil schreeuwen naar de pagina: dit is het verkeerde pad, het onverlichte spoor. De kleine held stevent recht op zijn ongeluk af, gelokt door de sirenenzang van snel geld, en met elke uitgepuurde pagina hoop je dat Hold alsnog het roer keert. De Welshe taalkunstenaar Cynan Jones heeft dan ook geen verrassend plot nodig om de lezer te betoveren, zijn gebeitelde zinnen zijn ruimschoots voldoende. Jones was al geen auteur die wijdlopig vertelt, en speciaal voor de Nederlandse lezer heeft hij deze roman herwerkt en alle ballast weg geschuurd. Wat overblijft is een parel van papier.

****

Koppernik (oorspronkelijke titel: Everything I Found on the Beach), 134 blz., €19,50.

Een speciaal voor de Nederlandse lezer ingekorte roman van Cynan Jones over een man aan de Welshe kust. Terwijl hij in de koude zwarte Welshe nacht aan zijn visnetten sleurt, vindt een man bonkend tegen de rotsen de oplossing voor al zijn problemen. Eindelijk kan hij de belofte waarmaken die hij deed aan zijn beste vriend. Zijn zenuwen in bedwang houdend probeert hij te ontkomen aan het onstuitbare noodlot dat door zijn keuze in gang is gezet. In talige, indringende stijl geschreven. Met name geschikt voor een literair lezerspubliek. Cynan Jones (1975) is een Britse romanschrijver. Hij schreef meerdere boeken. Zijn werk werd in meerdere landen uitgegeven.