Roberta Petzoldt (1984, Rotterdam) is cultureel bepaald niet eenkennig. Ze is kunstenares en actrice (zo speelde ze in enkele films) en nu ook dichteres. Haar debuutbundel bestaat uit over het algemeen lange gedichten met tal van scherpe observaties. Petzoldt ontstijgt de waarneming echter door daar op diverse niveaus onverwachte verbanden mee vast te leggen: 'Gister was een historisch moment / hangend aan een waslijn tussen Uranus en Mars'. Ze richt zich op menselijke beweegredenen en ervaringen, maar onttrekt die eveneens aan de logica, waardoor de lezer steeds met een vertekende en zeker ook verrassende realiteit te maken heeft: 'Als ik jou was, kon ik kiezen, zei de soldaat / dus ik koos dat hij mij was'. Speciale rollen zijn, al dan niet met specifieke symboolwaarde, weggelegd voor dieren, (onder andere honden, wespen, vogels en konijnen) en gepersonifieerde, in elk geval bezielde dingen en toestanden: 'woorden kruipen door het gras' en 'vannacht is de rivier gestorven'. Deze en nog andere kenmerken maken dat Petzoldt al in deze eerste uitgave over een behoorlijk eigen geluid beschikt. Een geslaagd debuut, op de eerste plaats boeiend voor ervaren poëzielezers.

Daar lag de oogst van de Poëzieweek. Een indrukwekkende stapel. Ik viste er twee bundels uit van dichters die ik (nog) niet kende. Toevallig twee debuten, maar dat was niet de enige overeenkomst.

Beide dichtbundels bleken geschreven door actrices, Roberta Petzoldt en Roos Dickmann. Nu ben ik ben altijd een beetje op mijn hoede als min of meer bekende Nederlanders zich aan poëzie wagen. Want een zin op een andere laten rijmen is toch écht iets anders dan een goed gedicht schrijven.

Dit bijvoorbeeld, rijmt: "Sparen doet ze voor heel even, / tot een ruime twee maanden terug. / Ze is heus gedreven, maar kon er niet van leven / en bovendien groeit het geld op haar vaders rug."

Maar is het poëzie? Nee. Het gebruik van klank is onhandig, het ritme houterig. Het zijn regels van Roos Dickmann. Ze schrijft over de liefde, over seks, verlaten worden, ze snijdt problemen aan (maatschappe- lijke, persoonlijke).

Dickmann houdt van woordspel als 'Haikutwekker' of 'Onopgevroedvrouw', haar gedichten hebben meestal een pointe (ze heeft een hang up met poep). Met enige welwillendheid zou je haar werk 'light verse' kunnen noemen - maar eigenlijk toont ze vooral hoe moeilijk dat genre is.

Zou 'Ik ook van mij' zijn verschenen als Dickmann geen tv-persoonlijkheid was geweest?

Hoe anders is dan de bundel van Roberta Petzoldt, die naast actrice en dichter ook beeldend kunstenaar is. 'Vruchtwatervuurlinie'. Alleen al aan de titel van de bundel kun je lang blijven hangen, die herbergt tegelijk kwetsbaarheid en strijdbaarheid - baby's en soldaten, ze komen meermaals terug. De poëzie van Petzoldt beweegt zich tussen tegenstellingen, zoekt vrijheid binnen de beperkingen. Maar waar ze enerzijds uit voorgeschreven kaders wil breken ("Ik wil / niet aan de rails geklonken / of door asfalt in een richting gedreven"), zoekt ze die tegelijk ook op. Laat ze de blik sturen door een spleet in een vogelkijkhut of een gat in de krant. Het levert gedichten op vol scherpe, fantastische en ook schurende beelden: "Het meisje achter het natte raam / rauw nog van haar plotseling verdwenen kindertijd".

Haar poëzie is sprekend en grillig, eigentijds met hier en daar een regel klassiek. In taal en beeld maakt ze grenzen vloeiend, laat ze moeiteloos de fantasie uit de kindertijd ('Hoe een stok een geweer werd') overgaan in de meedogenloze volwassen wereld: "Een van de gekken ging naar Afghanistan".

Dickmann zie ik liever spelen in een nieuwe film of televisieserie. Petzoldts dwarse poëzie maakt me nieuwsgierig naar wat ze verder als dichter gaat doen.

Naschrift: Toen dit stukje al klaar was, zat mijn dochter (15) wat te neuzen in Dickmanns gedichten. "Ik vind dit wel wat hebben", zei ze. Was ik misschien gewoon de doelgroep niet?

Roberta Petzoldt, Vruchtwatervuurlinie, Van Oorschot; 72 blz. € 18,50.

Roos Dickmann, Ik ook van mij, Prometheus; 72 blz. € 15.