De gemiddelde leeftijd van de ministers in de eerste Vlaamse Regering-Geens in de periode 1981-1985 bedroeg 53 jaar. Gemiddeld hadden de ministers in die regering tien jaar parlementaire ervaring. De huidige Vlaamse Regering-Leterme doet het met ministers met een gemiddelde parlementaire ervaring van 5,9 jaar en een gemiddelde leeftijd van 38,8 jaar. Die tendens naar volatiliteit en verjonging -- soms smalend 'jeunisme' genoemd -- zet zich op alle bestuursechelons door, van lokaal tot Europees, van uitvoerend tot wetgevend. Een andere tendens is de professionalisering van de gekozenen en daarmee samenhangend de verschraling van de diversiteit aan beroepscategorieën waaruit de politieke elite voortkomt: universitair geschoolden en vertegenwoordigers uit vrije beroepen domineren; vertegenwoordigers uit de primaire en secundaire sector zijn schaars. Er is ook een tendens naar vervrouwelijking van het politieke bedrijf, gestuurd door quotaregels en het fenomeen van de verbreding van de politieke visvijver door het mobiliseren van Bekende Vlamingen (BV's). Sommigen ontwaren een presidentialisering van onze democratie. Over al die -- soms paradoxale -- tendenzen en fenomenen wordt vaak bericht en commentaar geleverd in de politieke pers op basis van wetenschappelijk deelonderzoek. Voor het eerst brengen nu een aantal toponderzoekers van alle belangrijke Vlaamse en een aantal Franstalige universiteiten al die partiële informatie samen in één groot overzicht, waarin onze politieke elite systematisch in kaart wordt gebracht en aan diepgaand sociografisch onderzoek onderworpen.

Na een zeer persoonlijk voorwoord van kamervoorzitter Herman De Croo en een theoretische inleiding over het begrip elite, weerspiegelt de indeling van het boek de bestuurlijke indeling van ons politiek bestel: achtereenvolgens komen de gemeentebesturen, provinciebesturen, federale en Vlaamse parlementsleden, federale en Vlaamse regeringsleden en de Belgische Europarlementsleden aan bod. In die vijf hoofdstukken staat de vraag centraal wie onze parlementen bevolkt en wie opklimt tot de uitvoerende mandaten. In het zesde hoofdstuk wordt onderzocht hoe de politici in parlementen en regeringen komen. Waarom geraakt de ene kandidaat verkozen en de andere niet? Dat de media hier een essentiële rol spelen, ligt voor de hand. Het slothoofdstuk zoekt de constanten, verschillen en trends in de rekruteringspatronen en de carrièreopbouw van de politieke elites in Vlaanderen. In dit slothoofdstuk wordt gereflecteerd over essentiële politieke opportuniteitsvraagstukken als de descriptieve versus de substantiële volksvertegenwoordiging en de meerwaarde van een systeem waarin de politieke partijen de rekrutering en selectie van het politieke personeel sturen en uiteindelijk bepalen. De centrale vraag naar het al dan niet gesloten karakter van onze politieke elite wordt op zeer genuanceerde -- zoals het wetenschappers betaamd -- wijze beantwoord.

Wie zetelt? is een voortreffelijke studie, die analyse en synthese vlot combineert. De tabellen en schema's verduidelijken de tekst en zijn niet al te overvloedig aanwezig. De auteurs beschrijven, structureren, interpreteren en duiden, maar blijven steeds zeer behoedzaam in hun commentaar. Grote visionaire theorieën ontbreken. Het is de taak van de politici en opiniemakers om op basis van deze onschatbare gegevensbank conclusies te trekken en de openheid en toegankelijkheid van ons politiek systeem te beschermen. Minpuntjes aan de publicatie zijn het ontbreken van een register op personen, het gebrek aan internationale vergelijkingen en -- vooral -- het volkomen negeren van de Brusselse situatie, waar tot nader order een verkozen Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie en een College functioneert, bevolkt met Vlaamse Brusselaars, die eveneens tot onze 'gekozen politieke elite' behoren. [Gunter Bousset]

Voor het eerst brengt een aantal toponderzoekers van Vlaamse en Franstalige universiteiten systematisch de Belgische politieke elite in kaart. Hun sociografie onderzoekt de fel becommentarieerde tendenzen naar mobiliteit, verjonging, vervrouwelijking en professionalisering van de verkozenen op de verschillende bestuurniveaus. De vraag naar het al dan niet gesloten karakter van de Belgische politieke elite wordt op genuanceerde wijze beantwoord: achter de ogenschijnlijk toegankelijkheid schuilt toch een aantal belemmeringen, bijvoorbeeld in de vorm van quota of interne partijbewaking. Deze voortreffelijke studie combineert vlot analyse en synthese. Tabellen en schema's verduidelijken de tekst. De auteurs blijven behoedzaam in hun commentaar en wagen zich niet aan grote theorieën. Het is aan anderen om uit deze onschatbare gegevensbank conclusies te trekken en de openheid van het politiek systeem te beschermen. Minpuntjes aan de publicatie zijn het ontbreken van een personenregister, gebrek aan internationale vergelijkingen en - vooral - het volkomen negeren van de Brusselse situatie.